Noter Yeminli Tercüme
12 Temmuz 2025Apostil Nedir?
Uluslararası Belgelerin Onay Süreci Hakkında Kapsamlı Rehber
Apostil, uluslararası belgelerin geçerliliğini sağlamak amacıyla düzenlenen bir onay sistemidir. Özellikle farklı ülkeler arasında resmi belge alışverişi yapılırken, belgelerin doğruluğunun ve geçerliliğinin kabul edilmesi büyük önem taşır. Bu noktada apostil uygulaması, belgelerin bir ülkede düzenlenip başka bir ülkede de geçerli olmasını kolaylaştıran, uluslararası alanda yaygın olarak kullanılan bir prosedürdür.
Apostil Kavramının Tanımı
Apostil, Fransızca kökenli bir kelime olup “onay” veya “tasdik” anlamına gelir. Hukuki anlamda ise, bir kamu belgesinin doğruluğunun ve geçerliliğinin, Apostil Şerhi adı verilen özel bir mühür veya damgayla resmiyet kazanmasıdır. Apostil işlemi sayesinde, bir ülkede düzenlenmiş olan resmi bir belgenin başka bir ülkede yasal olarak tanınması ve kullanılabilmesi sağlanır.
Apostil Sözleşmesi ve Hukuki Temelleri
Apostil uygulamasının hukuki zemini, 5 Ekim 1961 tarihinde Lahey Konferansı’nda imzalanan “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Hakkında Sözleşme”ye (Lahey Apostil Sözleşmesi) dayanır. Bu sözleşmeye taraf olan ülkeler arasında, resmi belgelerin karşılıklı olarak kolayca tanınması ve geçerliliğinin sağlanması hedeflenmiştir. Sözleşmeye taraf ülkeler arasında düzenlenen belgeler, ek bir onay veya tasdik sürecine gerek kalmaksızın, yalnızca apostil şerhi konularak geçerlilik kazanır.
Apostil Hangi Belgeler İçin Gerekir?
Apostil işlemi, genellikle aşağıdaki belgeler üzerinde uygulanır:
• Nüfus kayıt örnekleri ve doğum belgeleri
• Evlilik cüzdanı ve evlenme kayıt belgeleri
• Ölüm belgesi
• Diploma ve eğitim belgeleri
• Adli sicil kaydı
• Mahkeme kararları
• Vekâletnameler
• Ticaret sicil kayıtları ve şirket evrakları
Bazı belgeler ise apostil kapsamı dışında kalabilir. Örneğin, konsolosluk veya diplomatik belgeler ile ticari faturalar bu kapsam dışındadır.
Apostil Şerhi Nasıl Alınır?
Apostil işleminin uygulanması için izlenen adımlar genellikle aşağıdaki gibidir:
• Belgeyi düzenleyen kurumdan veya noterden belgenin aslı veya gerekli noter onayı alınır.
• Yetkili makama (genellikle il valiliği, kaymakamlık ya da mahkemeler) başvuru yapılır.
• Söz konusu yetkili makam belgeyi inceler ve uygun görürse üzerine apostil şerhi uygular.
• Apostil şerhi yer alan belge, artık sözleşmeye taraf diğer ülkelerde resmi olarak geçerlidir.
Türkiye’de apostil şerhi verme yetkisi, adli belgeler için ağır ceza mahkemesi başkanlıklarına, diğer kamu belgeleri için ise il valilikleri ve kaymakamlıklara aittir.
Apostil Şerhinin İçeriği
Apostil şerhi, genellikle İngilizce veya Fransızca olarak hazırlanır ve aşağıdaki bilgileri içerir:
• Belgeyi düzenleyen ülkenin adı
• Belgeyi imzalayan kişinin adı ve unvanı
• Belgeye ait bilgilerin özeti
• Onaylayan makamın adı ve mührü
• Apostilin düzenlenme tarihi ve yeri
• Benzersiz bir Apostil numarası
Apostil şerhi, genellikle belgenin arka yüzüne veya ayrı bir sayfa üzerine damgalanır.
Apostil Uygulamasının Avantajları
Apostil, uluslararası alanda belge onayını büyük ölçüde kolaylaştırır. Önceden, yabancı bir ülkeye sunulacak resmi belgeler çeşitli diplomatik temsilciliklerden ve dışişleri bakanlıklarından ayrı ayrı onay alma zorunluluğundaydı. Apostil sayesinde bu süreçler kısalmış, bürokrasi azalmış ve belge geçerliliği pratik hale gelmiştir.
Apostil Sözleşmesine Taraf Ülkeler
Günümüzde 120’den fazla ülke Lahey Apostil Sözleşmesi’ne taraftır. Türkiye de 1985 yılında bu sözleşmeye katılmıştır. Sözleşmeye taraf olmayan ülkelerle yapılacak işlemler için ise apostil yeterli değildir; ek bir tasdik süreci gereklidir.
Apostil Sorgulama ve Doğrulama
Bir apostil şerhinin geçerliliği, ilgili ülkenin yetkili kurumları aracılığıyla kontrol edilebilir. Türkiye’de apostil şerhleri, e-Devlet üzerinden veya doğrudan ilgili valilik ve mahkemelerden sorgulanabilir.
Apostille ve Apostil Farkı
Türkçede “apostil” olarak kullanılan terim, İngilizcede “apostille” şeklinde geçer. Her iki ifade de aynı hukuki anlamı ifade eder.
Örnek Apostil Durumları
• Türkiye’den alınan bir diploma ile yurt dışında eğitim görmek isteyen bir öğrenci, diplomasına apostil şerhi ekleterek bu belgenin yurtdışında da yasal olarak geçerli olmasını sağlayabilir.
• Bir şirket, yurtdışında ticari faaliyet gösterecekse ticaret sicil gazetesi ve diğer ticari belgelerine apostil yaptırarak, faaliyet göstereceği ülkede yasal işlemlerini hızlandırabilir.
• Evlenme, boşanma, doğum veya ölüm gibi medenî hâllere ilişkin belgelerin başka ülkelerde resmi işlemlerde kullanılması için apostil gereklidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Apostil işlemi ücretli midir?
Türkiye’de apostil işlemi tamamen ücretsizdir. Ancak bazı ülkelerde işlem başına ücret talep edilebilir.
Apostil hangi ülkelerde geçerlidir?
Apostil sadece Lahey Sözleşmesi’ne taraf olan ülkelerde geçerlidir. Taraf olmayan ülkelerde ek prosedürler gerekir.
Kaç gün sürer?
Genellikle aynı gün içinde tamamlanır; ancak bazı durumlarda işlem yoğunluğuna göre birkaç gün sürebilir.
Apostil şerhini kim verebilir?
Türkiye’de adli belgeler için ağır ceza mahkemesi başkanlıkları, diğer kamu belgeleri için ise il valilikleri ve kaymakamlıklar yetkilidir.
Hangi belgeler apostil kapsamı dışındadır?
Konsolosluk belgeleri ve ticari faturalar apostil sistemine dahil değildir.
Sonuç
Apostil, uluslararası belge dolaşımını kolaylaştıran ve güvenli kılan bir onay mekanizmasıdır. Lahey Apostil Sözleşmesi’ne taraf ülkeler arasında karşılıklı güven ve hız sağlayan bu sistem, günümüzün küreselleşen dünyasında eğitimden ticarete, bireysel işlemlerden kurumsal belgelere kadar birçok alanda vazgeçilmez bir rol üstlenmiştir.
